چهار راه تاریخى
هدى صابر منبع: ماهنامه ایران فردا، شماره ۶۵، بهمن ۱۳۷۸ قضاوت بىملاک و داورى بىروش گر چه از دیرباز در ایران ما قابل مشاهده بوده است، لیک در حاکمیت بیست ساله جمهورى اسلامى بخصوص در دوران دهان بندان پس از سال شصت به عنوان یک سنت به ثبت رسید. بدین روى همگان با قدرت مانور بسیط و “آزاد”انه مسئولان، تحلیل گران و نظریه پردازان درون حاکمیت جمهورى اسلامى در طول و عرض تاریخ و جغرافیا و در پهنه تفکر و اندیشه و سیاست و… آشنایند. این جریان در دو دهه بس سنگین و پرتاوان با بىقیدى و تبختر متکى به قدرت قاهره خویش ابتدا در ذهن و سپس در عین و عمل هر “غیر خود” را حذف کرده است. …
گزارش پیش رو، حاصل یک مطالعهی میدانی توسط شهید هدی صابر به همراه سه تن دیگر از همراهانش میباشد که در سال ۱۳۷۸ در شهر مسجد سلیمان صورت گرفته است. در جمعبندی این گزارش آمده: «مسجد سلیمان بدون نفت مىتواند آینه ایران فرداى تهى ز نفت به حساب آید. موقعیت کنونى منطقه بدون نفت تلنگرى است به ذهن همه ایرانخواهان و مردم دوستان. هم آیند مسجد سلیمان بدون نفت، بىمتولى است. همچنانکه اقتصاد ایران نیز بىمتولى است. مسجد سلیمان در پایان مسیر و ایران بزرگ در میانه نزدیک به انتهاى مسیر. ایران بزرگ امید افزونترى براى گریز از لمس “وضعیت مسجد سلیمانى” دارد. در همین حال اهالى شهر از یاد رفته مسجد سلیمان ضمن شکوه غمگنانه از “نامردى تاریخ” انتظار “احیا” دارند. هم آنان ایدههاى خود را به قصد برون رفت از وضع موجود و احیاى مجدد مطرح مىکنند.»
«در این احوال که “اضطرار” و “دلشوره” تاریخى، دو عنصر بارز و تحمیلى دوران بودند و دولت ملى دغدغه و عزم اجراى قانون ملى شدن و تضمین بخشیدن به “آزادى” از طریق اصلاح قانون انتخابات مجلس و شهرداریها را داشت، براى برنامه مشروح و مطولِ ذهنى اقتصادى و وعده و وعیدهاى بىپشتوانه – بسان دیروز و امروز – جا و مکانى وجود نداشت. … بیست و هفت ماه و پانزده روز براى “عمل اقتصادى” زمانى است بس محدود. شناخت وضع موجود، مسئلهشناسى، طراحى و تجویزِ تنها نیز به زمانى بیش از این نیاز دارد. هنر مصدق “عملِ در جا” و واکنش سریع در مواجهه با پىآمدهاى ابرام و پایدارى در قبال تحقق آرمان ملى شدن نفت بود. چرا که زمان در حال گریز، قدرت مانورى براى او باقى نمىگذاشت.»
