دفتر تحکیم؛ نقد امروز، آینده پیشاروى
هدى صابر
منبع: ماهنامه ایران فردا، شماره ۵۷، شهریور ۱۳۷۸
اتحادیه انجمنهاى اسلامى دانشجویان کشور در سرفصل بیستمین سالگرد تأسیس در شرایطى همایش نقد عملکرد خویش را برگزار مى‌کند که با سه گرایش مشخص برتراویده از درون نظام در رابطه با خود روبروست: امیال براندازانه جریان راست سوکوبگر – آراى انحلال طلبانه راست معتدل‌تر – سلایق قیم مآبانه برخى طیفهاى جریان اصلاح طلب.
جریان نخست با انواع حیل و کاربست تاکتیکهاى مختلف مجدانه درصدد است تا تحکیم را از مدار مبارزه قانونى – علنى منحرف و به میدان نبرد فیزیکى بکشاند. جریان دوم در پى فرسایش تحکیم در عرصه جنگ سیاسى است. و جریان سوم نیز تنها چه نباید کرد ارائه مى‌دهد و تحکیم را به انفعال و در نظر گرفتن منافع “خودى‌ها” دعوت مى‌کند.
شاید در مواجهه با چنین شرایطى این گونه به ذهن متبادر شود که هر نقدى ولو ملایم به شکنندگى تحکیم و به خصوص افزایش میزان تهاجم براندازان و انحلال طلبان بیانجامد و یا شاید گردانندگان تحکیم از آن بیم داشته باشند که چنانچه لب به نقد خود بگشایند، “خودزنى” کرده‌اند. اما اساساً چنین نیست، نسل نو تحکیم باید دریابد که جسارت نقد خود بس سترگ‌تر از جسارت رویارویى با آدمخوارانى از نوع مهاجمان سحرگاه بهت آور و خونبار ۱۸ تیر ۷۸ است. نسل نو گرچه آنچه را که در دهه ۶۰ گذشت لمس نکرده است اما اکنون باید به عینه دریافته باشد که مسدود کردن “باب نقد” و تعبیر مکانیسم “دهان بندان” به تولد موجودات عجیب الخلقه‌اى از نوع سعید امامى منجر مى‌شود. موجودات “تابعى” که نه نفوذى، نه جاسوس، نه خودسر و نه فاسد مادرزاد بوده‌اند. نسل نو باید جسورانه بر این باور سنتى که “نقد داروى خودکشى است”، مهر باطل بزند.
تحکیم جدا از آنکه وارث برخى کاستیها و نیز وابستگیهاى گذشته است، در مدار موجود حیات خود نیز با چند چالش اساسى رویاروست: چالش هویتى – چالش استراتژیک – چالش سازمانى – چالش وابستگى – چالش دموکراتیک.
تحکیم به منظور مواجهه آگاهانه و غیراحساسى با گرایشهاى مشخص درون حاکمیت، براى عبور منجر به دستاورد از معبر چالشها و ایفاى مسئولیت تاریخى خویش ناگزیر از نقد خردمندانه، جسورانه و متواضعانه است.
لب گشودن به نقد خود و گوش دقت سپردن به نقد دیگران از خود، مفرى است فراروى نسل جدید تحکیم وحدت. نیروهاى ملى – مذهبى به عنوان یک جریان خارج از حاکمیت هرچند با عملکرد و بینشهاى دهه ۶۰ تحکیم بس مسئله دارند اما سمت مثبت حرکت تحکیم در سالهاى اخیر را نیز از دیده به دور نمى‌دارند و جایگاه در خورى در مسیر اصلاحات براى آن قائل‌اند. قوت گرفتن گرایشهاى دموکراتیک، توزیع تریبونهاى دانشجویى میان طیفهاى مختلف درون و بیرون از حاکمیت، مواجهه جدى با جریان راست حافظ وضع موجود، تلاش جهت رفع نقیصه حافظه تاریخى و بالاخره حمایت از پروژه توسعه سیاسى بیانگر سمت تحولى تحکیم در شرایط نوین است.
اتحادیه انجمنهاى اسلامى دانشجویان در کنار تلاش براى تجهیز به ملزومات حرکت استراتژیک، اصرار بر هویت مذهبى نوگرا، سازماندهى متناسب با شرایط جدید، حرکت به سمت استقلال و رهاشدن از بندهاى وابستگى مى‌باید به پذیرش تنوع و تکثر در درون خود عنایت ویژه مبذول دارد و نیز هویتهاى دانشجویى مستقل از خود را به رسمیت شناسد. بدیهى است که تحکیم از خصلت فراگیرى همه گرایشها در کادر سازمانى خود بر خوردار نیست، لذا مى‌باید جدیتر از قبل به پذیرش تنوع در درون و بیرون از خود بیاندیشد. اگر تحکیم خود در شکستن این وضعیت نیمه انحصارى پیش قدم شود برقدر و منزلت خویش خواهد افزود. شاید در صورت تحقق این مهم، الگوى کوچکتر جامعه مدنى مبتنى بر شرح صدر توحیدى، قابل عرضه به عرصه کلان جامعه شود.
