هشتفراز، هزار نیاز: درک نو از کتاب تاریخ
۵ دیماه سال ۱۳۸۵ هدی صابر نخستین سلسله از مباحث خود را در حسینیهی ارشاد آغاز کرد؛ ایده و درکی نو از کتاب تاریخ. «هشت فراز، هزار نیاز» عنوان موزون و آهنگینی بود که هدی صابر برای این سلسله نشستها برگزیده بود. آغاز مباحث با حضور و راهنمایی مهندس عزتالله سحابی، هم به رسم احترام به استاد و پیشکسوتان و موسپیدان بود که بخشی جداییناپذیر از منش پهلوانانهی هدی صابر بوده و هست، و هم از باب بنا نهادن بنیانی محکم برای شروع مباحث. مهندس سحابی در نشستهای آغازین از فلسفهی تاریخ و ضرورت بازخوانی آن برای مخاطبان گفت. طرح هدی صابر برای مباحث، گویای خصلت ارزشمند دیگری در وجود این گوهر کمنظیر بود که از منش مرحوم بازرگان، به میراث برده بود: نظم و ساختارمندی مباحث.
هشت فرازی که هدی صابر قصد بحث و فحص پیرامون آن را داشت، عبارت بودند از هشت خیزش تحولخواهی معاصر ایرانیان:
- «تنباکو؛ ← خیز هدفدارِ موفق / بی چشمانداز – ناپیگیر
- مشروطه؛← انقلاب در بینش و مطالبه / بی دستاورد ماندگار
- جنگل؛← مقاومت تاریخی منطقهای / بی سرایت
- نهضت ملی؛← انقلاب در وضع موجود / بی حفاظت
- ۴۲-۳۹؛ ← اعتراض بیبرنامه – بیچشم انداز
- ۵۰-۴۰؛ ← جسارت و اجتهاد تاریخی/ بی پیچیدگی دورانی-ناتمام
- انقلاب؛ ← تعیین تکلیف تاریخی / بی مدارا – بی برنامه جایگزینی
- اصلاحات؛ ←نو مطالبهجوئی / نخبهگرایی – بیتودهای»(منبع: اسلاید جمعبندی مباحث هشتفراز، هزار نیاز)
نظام شگفتانگیز و قوت و صلابت محتوای بحث در این بود که برای تمامی هشت فراز مذکور، هدی صابر سرفصلهای موضوعی زیر را به بحث و پرسش نهاد:
«فضای بینالمللی؛ شرایط داخلی (اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی)؛ زمینههای بروز حرکت؛ روایت فراز؛ مطالبات؛ شعارها؛ رهبری؛ نیروی آغازگر؛ نیروهای دست اندرکار؛ مردم؛ تشکیلات؛ استراتژی؛ مشی؛ ایدئولوژی؛ برد اجتماعی – برد جغرافیایی؛ جهتگیری طبقاتی؛ دستاوردها؛ ناکامیها؛ جمعبندی نهایی؛ آموزشهای فراز» (منبع: اسلاید جمعبندی مباحث هشتفراز، هزار نیاز).
مباحث «هشتفراز، هزار نیاز» در قالب ۷۵ نشست منظم در طی دیماه ۱۳۸۵ تا آبان ۱۳۸۷ در حسینیهی ارشاد برگزار شد و سبب شد نسل جوانی که از فقدان آموزش همدلانهای که هم حاوی اندیشه باشد، هم حاوی روش و هم حاوی منش اخلاقی، رنج میبرد، نفسی تازه کند. دستاورد پژوهشی هدی صابر در خصوص تاریخ معاصر، بیشک یکی از منابع و مصادر ارزشمند آموزش تاریخ به شکلی متدیک و منظم است و خواهد بود.