شعر و ادبیات

مثنوی مولانا و سرّ نو به نو شدن جهان

در گنجینه ملی شعر ایران ما، منظومه‌ای است پر تشعشع که به همراه صفت “معنوی”، موصوف “مثنوی” را حامل است. و مثنوی معنوی نیز با اتصال به نام مولای بلخ، خود کوته عبارت سه عنصرۀ آهنگین و دلنشینی را بر طاقچۀ بصر و نظر قرار می‌دهد: مثنویِ معنویِ مولوی. اگر نِی را سازِ سوز بشناسیم، مثنوی من نامه یا گفتِ درونیِ سوزناک مولانا با مخاطب است. نی پاشنده هم “حرف” است و هم “درد”. زانجا که درد و حرف‌های صاحب مثنوی، در سال‌های پختگی او- پنجاه و پنج تا شصت سالگی- تصنیف شده است، مثنوی را به پالوده‌ای برگرفته از درد و حرف‌های پخته و برشته بدل کرده و مردمانی را نسل به نسل به همراه مصنّف اش، نالان کرده است:

پر یادگار

آنچه در پی می‌آید، سروده‌ای است از شهیبد هدی صابر با الهام از نام و یاد شهید محمد حنیف‌نژاد ـ از بنیانگذاران سازمان مجاهدین. این سروده شرح آشنایی شورانگیز هدی صابر با حنیف‌نژاد است. حنیف‌نژاد در سال ۱۳۱۸ در تبریز متولد شد. وی دانش‌آموخته رشته مهندسی کشاورزی بود. حنیف‌نژاد در جریانات دانشجویی سالهای ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۲ در جبهه ملی و نهضت آزادی فعال بود و در بهمن ۱۳۴۱ و پس از حملهٔ کماندوهای شاه به دانشگاه دستگیر شد و به زندان افتاد. حنیف نژاد و اعضای اولیه سازمان مجاهدین خلق در راستای استخراج پاسخهای نو برای مسائل کهنه و نو از دل اسلام و از این راه دستیابی به قرائتی نو و پوینده از اسلام و تدوین و ارائه آن تلاش بسیار کردند و می‌کوشیدند تا از دل تاریخ تشیع مشی مبارزه را متناسب با روزگار نو پیدا کنند. وی به همراه سعید محسن و علی‌اصغر بدیع‌زادگان از محضر مهندس بازرگان، آیت‌الله طالقانی و دکتر سحابی نخستین درسهای اسلامِ سازگار با عصر نو و پاسخگو به مسائل نو را آموختند. حنیف نژاد و یارانش قرائتی تازه از اسلام عرضه کردند که متفاوت از قرائت حوزه‌های علمیه بود. شهید صابر در بازخوانی فرازهای تاریخ مبارزاتی معاصر ایران به نقش جنبش چریکی و سازمان مجاهدین بنیانگذار در شکستن فضای خفقان رژیم استبدادی شاه اشاره کرده است… 

پر یادگار: نخستین دفتر از دلنوشته‌ها

کتاب پیش رو دفتر اول از مجموعه دل نوشته‌های شهید هدی صابر تحت نام پر یادگار (۱۳۸۳-۱۳۸۰: بازداشتگاه ۵۹ عشرت آباد و زندان اوین) می‌باشد. این کتاب مشتمل بر ۲۶ نثر شعرگونه و متن ادبی ـ اجتماعی کوتاه از شهید صابر است که به مناسبت‌های مختلف در دوران زندان نگارش یافته‌اند. تصویر دست‌نوشته برخی قطعات نیز در انتهای کتاب آمده است. شعر «پر یادگار» یکی از به یادماندنی‌ترین قطعات نگاشته‌شده توسط شهید صابر در تشریح چگونگی پیوند خوردن با شخصیت شهید محمد حنیف‌نژاد در سیر زندگی شهید صابر است که پیش از این نیز در نشریه چشم‌انداز ایران منتشر شده بود. عنوان همین شعر وزین برای این مجموعه انتخاب شده است. مطالعه‌ی این اشعار، خواننده را علاوه بر مسیر زندگی شخصی و …

پر یادگار: نخستین دفتر از دلنوشته‌ها ادامه مطلب

چهل ‌و ‌دو اکتبر پس از وداع چه

کمتر از چهاردهه با همه بضاعت و قد و قامت وَجدانه زیستن، با آرمان هم آغوشیدن، از این کوه و آن جنگل در پی مفربودن، نیارامیدن و آب خوش ننوشیدن، شب‌زنده‌داشتن، خواب جواب‌کردن، موسیقیا در دل و سرود بر لب زَمزمیدن، رمز و راز با داس ماه و طلایه شید در میان نهادن، با شاخ و برگ درختان گشن سخن گشودن، در مسیر رهایی نوع بشر و به قصد آینده‌داری دختر بچگان و پسرکان با همه هستی رزمیدن، در قدرت اطراق نکردن و در مقام و موضع چادر نزدن، از همه امکانات جهان یک کتابچه و یک مداد، و یک تفنگ برگرفتن، همه و همه تا هشتم اکتبر ۱۹۶۷ یک‌سو …

مردانه وداع سحرگاهی

به قدر لحظاتی چند، نه افزون‌تر
دیده بربند با مژگانی شاید تَر
یاد آر گل‌فام سحرگاهی در فرخنده بهاری
که سرآمد انتظار و هم حیات جوان اولانی
قفلی چرخید، آهنی نالید، پاشنه‌ای گردید
نگهبان سکوتِ محض بند، چند اسمی در فضا پاشید …

بهانه‌های هستی

این همه جوانه
اینهمه سبزیانه
اینهمه نسیم مستانه
اینهمه باران خوش ترانه
اینهمه آلاله آبیِ شکوفانه
اینهمه شقایقِ داغ بر دلِ سُرخانه
اینهمه سروِ سربلندِ با خصلت نجیبانه…

اکسیر خدا

            ای مهاجر بنگر
                        زندگی، شوق حیات
                                    از پس فردا پیداست
            زندگی بستر
            زندگی چشمک
                        زندگی قتلگه نومیدی هاست…

غیر از خدا هیچکس نماند

حیات و مرگ از آن دوست
            عدل دوست برای او
            سبکباری برای او که رفته
                        آرامش برای تو
                        شکیبایی برای تو که هستی…

گل زندگی

چه جای تعجب؟!
            که از خشکیده گلدانی
                        گل زندگی برشکوفد
                                    کافی است؛
                                                دانه‌ای
                                                     قطره‌ای
                                                                        روزَنی
                                                                                   نسیمی…

نومرد شعر من

شاید با تو بیهُده بی‌دلیل باشد سخن گفتن 
                از این واقعیت که مرد قوام می‌یابد در مرارت در وارد گود شدن
تو خود تجربه کرده‌ای در سخت سالهای اخیر حنیف من       
                قُل خوردن، بار آمدن، پخته شدن در کشاکش و درگیر شدن
از تُردی به در آمدن،، با غم کنار نیامدن، به رنج تن نسپردن …

وقتِ ‌نو آغاز

هنو تو چشات عشقه
رو گونه هات اشکه
هنو رو دوشت مَشکه
دنیا برات کشکه…

مرهم ذهن

دست زِِبر است
            گونه لطیف است
                        قلب مخملین است
                                    ذهن ابریشمین است
این هر چهار؛
            همواره در مخاطره
                        در کانون نشانه…

مواجهه با تاریخ

–      سه شنبه‌ای است در آستان غروبی نه چندان غمگین
                    در قلمرو حکومت سکوتی بس سنگین
–      ماه پر تلألوِ کامل در پس زمینۀ آبی خوشرنگین
                    در قاب آسمان اوین به سان نگین
–      تصادمی! تقارنی؛ هم شب چارده قَمَرین…

تیرِ بارانی

تیر امسال نکرد تابستانی
«چرا» ی اش من ندانم، تو میدانی؟
فارغ از هر علت و بهانه ای
دگرگون بود، داشت غریب حالی، نادیده احوالی…

خنکای تیرماه

یکشنبه شبی
            در میانه تیرماه پر تاب و تبی
                        بناگه در گوشم پیچید غرش رعدی
                                    چشمم روش شد از درخش برقی…

مردان چهار خرداد

به قدر لحظاتی چند، نه افزونتر
            دیده بربند با مژگانی شاید تر
یادآر گلفام سحرگاهی در فرخنده بهاری         
            که سرآمد انتظار و هم حیات جوان اولانی
قفلی چرخید، آهنی نالید، پاشنه‌ای گردید        
            نگهبان در سکوت محض بند چند اسمی در فضا پاشید
آذری مردی برخاست بی‌هیچ تردید بی‌هیچ لرزش …

پیشباز

طبع جهان با همه ظرفیتش دست به کار
                    گویی همه روئیدنیان با منبع لطف دارند قرار
سه وجب داخل خاک، در ساق نبات، بانگِ برپا، بیدار
                    نوبهاری در راه، آستانِ بفرما زدنِ اسفندیار
واپسین روزها می گذرد، اِشتابان، بی‌صبر و قرار…

میراث تو

تو ندانی که پشت پیشانی من نقش گلگونه رخسارت بود؟
آگهی گنبد دوّار سرم سرخوش پژواک پیغامت بود
تو نخوانی که پس مرد مکانم قاب پندارۀ پندارت بود
صاحب خبری دل من شایق دیدارت بود…

شاخ شمشاد

از خزان جان و تن به سلامت بدر برده
به زمستان تمنّا و تمکین نکرده
به سیاهْ سرما باج و بَرج نداده، وقعی ننهاده
مرعوب مستانه زوزۀ طوفان نگردیده
در فصولِ خاکستری و سیه، سبزها را نماینده…

رباعی عشق و منش، مشی و روش

به چار عنصر عشق و منش، مشی و روش
                        می‌توان بدیدۀ عناصر یک رباعی نگریست
عناصر سه حرفیِ پُر رازِ پر طنین
                        که در کنار هم، خود به سان تک مصرعی است
در صنعت بوی کلام آهنگین
                        ز اتحاد سه مصرع که هم قافیه است…

اسکرول به بالا