مباحث سیاسی و راهبردی

فروپاشی؛ نگاهی به درون رژیم شاه

“فروپاشی” به قلم “هدی صابر” اثری است قابل توجه که در آن نویسنده “نگاهی به درون رژیم شاه” انداخته و بدون توجه به گفته ها و عملکرد معارضین رژیم پهلوی، صرفا بر اساس مستندات و مدارک، بحران های داخلی و خارجی برجسته در مسیر “فروپاشی” این حکومت را زیر ذره بین قرار داده است. در ابتدای این اثر، مقدمه و توضیحاتی در باب بخش های مختلف کتاب و محتوای آن مطرح شده و سپس بخش نخست با نگاهی به وضعیت جهان در سال های موازی با حکومت پهلوی می پردازد. در این راستا “هدی صابر” نگاهی تحلیلی به دهه هفتاد میلادی و سپس جهت گیری های جدید ایالات متحده پس از جریانات واترگیت و جنگ ویتنام داشته است. در این …

فروپاشی؛ نگاهی به درون رژیم شاه ادامه مطلب

ایران «ما» و ادبیات «رسمی»اش

هدی صابرـ در میانه‌ی دهه ۴۰ که در حیاط ایرانِ «ما» به رغم حاکمیت «آن‌ها» و سرکوب و سانسور سازمان‌یافته و انواع «پیش»گیری‌ها و نیز لمپنیسم هدایت‌شده در این گوشه و آن‌سئها، هم حیات بود، هم چشم‌انداز و دریچه‌های رو به افق، هم تولید مایه‌دار اندیشه، هم پرده‌پرده و لوحه‌لوحه محصول از فیلم و فیلمنامه و پیِس و صحنه و کلام آهنگین و رمان دلنشین و آوا و نوا و ترانه‌های اعتراض و هم حجب و حیای عمومی و هم گویش‌ها و نگاه‌های وزین و متین و «مهار»دار و هم آموزگاری‌های پرحکمت و پربار، منِ نوپا یک بار د اول دبستان و یک بار در سوم دبستان دو عتاب ویژه و شوک‌گونه شنیدم: اول‌بار در زمستان ۴۴ او با مشاهده یک پرچم ایران به عنوان روانداز بساط لبوفروش، چنان برآشفته به خانه وارد شد که ما در سکوت محض ناظر تخلیه‌ی بغض و تعصبش بودیم… 

دانشگاه: از وجد ملی تا حزن ملی

دانشگاه از وجد ملی به حزن ملی و از مدار ملی به جایگاه محلی نقل مکان شدَست و اسباب کشیدَست. دانشجو نیز خسته سَت و دلزدَست و نگاه به بیرون است و این هر دو، مسئله‌ای ملی است. چنان چه یک مسئله ملی اصلی تر و تاریخی تر در این میهن حل شده بود و احزاب و نیروهائی صاحب مکان و امکان، امنیت دار و حقوق دار در عالم “واقع” وجود داشتند، دانشگاه نیز در حد و جایگاه خویش واقع و ظاهر می‌شد. حال که این چنین نیست، دانشگاه به عنوان وجدان بیدار جامعه ایران که در کما باشد، چه شود.

ادبیات دگرگونی شریعتی: مابین غلغله و زلزله

آنچه در ادامه می‌خوانیم سخنرانی هدی صابر در مراسم سی‌امین سالگرد شهادت دکتر علی شریعتی در حسینیه ارشاد (خرداد ۱۳۸۶) است که به موضوع ادبیات دگرگونی شریعتی پرداخته است. با توجه به فرارسیدن سالگرد شهادت دکتر شریعتی، انتشار متن مکتوب این سخنرانی نخست‌بار توسط وب‌سایت «در فیروزه‌ای» صورت می گیرد:«هر عنصر نو ورود به عرصه اندیشه و تفکر، هم زمانی گریزناپذیری را پیشاروی خود دارد. حضور و نمایانی، هم زمان است با موضع‌گیری و اثرگذاری. بی‌موضعی تقریبا ناممکن. انسان نوورود به عرصه و پهنه‌ی اندیشه و تفکر و ایده، در برابر چهار راهی طبیعی قرار دارد: چهارراه «چه کنم». اول راه، دفاع و حفاظت از وضع موجود. دوم راه، بی‌اعتنایی به وضع موجود. سوم راه، تفسیر وضع موجود و چهارم راه، تغییر وضع موجود …». 

واپسین نامه شهید صابر به خانواده

در سومین سالروز شهادت هدی صابر، واپسین نامه نگاشته شده از جانب وی برای اعضای خانواده که تبیین دلایل اعتصاب، جهت گیری و استراتژی آن است. صابر در این نامه تصریح می کند که «قصد قهرمانی و درگیری ندارم، اعتصاب فقط یک اعتراض است. حالم بسیار خوب است، نگران من نباشید. چپ‌روی نمی‌کنم». متن کامل این نامه به همراه دست نوشته آن در ادامه می آید:

آرشیو نوشتاری «دوسده تکاپوی توسعه در ایران»

مجموعه مباحث «دوسده تکاپوی توسعه در ایران» هدی صابر از آبان ۱۳۸۶ تا خرداد ۱۳۸۷ در اصفهان و به میزبانی جبهه مشارکت ایران اسلامی ارائه شده و سیزده نشست را در بر می‌گیرد و موضوع آن ارزیابی تحلیلی ـ تاریخی توسعه در جامعه‌ی ایران طی دو سده‌ی اخیر است. در هر یک از این نشست‌ها یکی از دوره‌های تاریخی دو سده‌ی اخیر ایران مورد بحث وبررسی قرار گرفته‌اند که این دوره‌های تاریخی به ترتیب عبارتند از: پیش از مشروطه، مشروطه، سلطنت رضاشاه(۱۳۰۴-۱۳۲۰)، نهضت ملی شدن نفت(۱۳۳۰-۱۳۳۲)، از کودتا تا شوک نفتی(۱۳۳۲-۱۳۵۲)، از شوک نفتی تا انقلاب (۱۳۵۲-۱۳۵۷)، انقلاب ۵۷، جنگ، صلح، اصلاحات، آینده. عناوین سیزده نشست مذکور نیز به ترتیب عبارتند از: «کلیات، چارچوب، روش»، «تکاپوهای سه صدراعظم عصرقجر (قائم …

آرشیو نوشتاری «دوسده تکاپوی توسعه در ایران» ادامه مطلب

دستاوردهای مشروطه‌خواهی در ایران

متن زیر برگرفته از یکی از درس‌گفتارهایی است که هدی‌صابر در ارتباط با فراز مبارزاتی مشروطه در ۲۶ تیرماه ۱۳۸۶، در ذیل سلسله نشست‌های «هشت فراز، هزار نیاز» که در حسینیه ارشاد برگزار می‌شد، ارائه کرده است. در این سلسله نشست‌ها هشت فراز مبارزاتی تاریخ معاصر ایران از جنبش تنباکو تا جنبش اصلاحات در محورهای موضوعی متعدد مورد بررسی قرار می‌گرفت که به مناسبت سالگرد صدور فرمان مشروطیت، محور دستاوردهای انقلاب مشروطه تقدیم می‌شود. این متن در شماره ۸۰ نشریه چشم انداز ایران (مرداد ۱۳۹۲) منتشر شده است. 

روشنی فردای ایران

جریان ملی- مذهبی ایران پس از سال‌های شصت، با نشر ایران فردا در آغاز دهه هفتاد، به بروز و ظهور تازه‌ای رسید. جریان، به پیوستِ فعالیت‌های انتشاراتی پیام هاجر، مهندس میثمی، دکترپیمان و بازموجودیت نهضت آزادی ایران، در نیمه دهه هفتاد به سرفصل جدید حیات رسید و پایگاه اجتماعی خاص خود را یافت. «ما نیز هستیمِ» جریان ما و گسترش تدریجی آن به اتکای پشتوانه تاریخی سترگش بر جناحی از حاکمیت گران آمد و در پایان دهه هفتاد در سرفصل کریستال‌بندی فکری و سیاسیِ ملی- مذهبی، خرد و کلان و کهنسالان جریان، حتی ۸۰ و ۸۵ ساله‌ها را به زندان افکند. این مواجهه، پاسخی بود به «ما نیز هستیمِ» جریان ما. به فاصله اندکی پس از آزادی از عشرت‌آباد، انتشار احکام گران و پس از آن نیز باز زندان؛ زندان ۲ الف اوین

نامه‌ی وداع به مهندس سحابی

«به نام رفیق اول و آخر» مهندس سلام.  روح رهایی طلبت بالاخره از پیکر خسته و کوفته ات، بیرون زد و پر گرفت. در رخ بی رخی با مرگ، اهل تقلا نبودی و سبکی روح را بر فرسودگی جسم ترجیح می دادی. شاید قطره قطره و درج به درج، جان فرسودن و خود مستهلک کردن، سخت تر است از یک لحظه جان دادن و روح رهاندن. مهندس خسته نباشی. از مصرف بی وقفه جوهر جان در طول زمان و در زنجیره مایه گذاری دوران به دوران در انجمن اسلامی دانشجویان دهه بیست، نهضت مقاومت ملی دهه سی، نهضت آزادی دهه چهل، حمایت از جوان اولان چهل – پنجاه، شورای انقلاب و مجلس و سازمان برنامه صدر انقلاب، کشتار تاریخی مهر ۵۸ در خزانه، نشر اندیشه در شرکت انتشار، موضع گیری یگانه در قبال برنامه تعدیل ساختار اقتصادی و ادغام در اقتصاد سرمایه داری جهانی، پخشانی «دیدگاه» توسعه درون زا در ایران فردا و نی ناله های یک دهه اخیر…

نامه هدی صابر خطاب به مهندس عزت الله سحابی و دکتر ناصر کاتوزیان

در بندی به سر می‌برم که وضعیتی بهتر از بسیاری از زندانیان دارم!! هم‌بندیانی که به اتهام یک بار حضور در اجتماعات خیابانی به ۳ تا ۶ سال زندان و به جرم دریافت یک ایمیل و پاسخ به یک تماس تلفنی، به اشد مجازات محکوم شده‌اند. احکامی که به طور عمده توسط بازجوها و سربازجوها تعیین می‌شود و شعب، آن را تأیید می‌کنند. همچون حکم بدوی عماد بهاور عضو جوان نهضت آزادی ایران به مدت ۱۰ سال که در نوع خود هم هشدار به جوانان مایل به کار سیاسی است و هم تصفیه حساب تاریخی با نهضت آزادی. دو بزرگوار سپیدموی و چروک‌چهره؛ در حالی که دستگاه «قضا» را، اراده‌های امنیتی و نظامی احاطه کرده‌اند، از شما انتظار اقدام، نامنتظر است. لیک انتظار آگاهی‌بخشی و تکاپو برای حراست از «جان»های در خطر «عدم» و عمرها و فرصت‌های هم‌بندیان و نیز دیگرانی که به جرم حمل «اندیشه» در دیگر زندان‌های کشور به سر می‌برند، برقرار است. هم چنان که سنت دیرینه‌تان بوده است.

تحولات جهانی توسعه و موانع ملی ایران

مصاحبه‌ای که در پی می‌آید، در سال ۱۳۸۹ در دوماهنامه چشم‌انداز ایران منتشر گردیده و طی آن، شهید هدی صابر به بیان دیدگاه‌های خود در خصوص توسعه در جهان امروز و موانع آن در جامعه ایرانی پرداخته است. در بخشی از این مصاحبه آمده: «زمینی شدن و کم هزینه شدن قدرت، پادزهر تقدس قدرت و هزینه­های ناشی از آن در ایران است. اکنون جثّه رانت، بس عظیم­تر و لایه­های آن بس ضخیم­تر شده است. ماه قبل بانک مرکزی چنین گزارش داد که ۱۰۰۰ مؤسسه اعتباری در ایران فعالیت می­کنند. اینان که­اند و چه­اند؟ عموماً بدون مجوز و در کادر درون حاکمیت­اند. بیرون از این کادر که می­تواند موسسه اعتباری راه‌اندازی کند؟ از سویی در کادر واگذاری­ها و کارسپاری­هایی چون مخابرات، صدرا، عسلویه و حتی پروژه­های عمرانی خرد شهری، رانت ماهیت نظامی پیدا کرده است.». متن کامل این مصاحبه را در ادامه می‌خوانیم.

وحدت نیروها و نیروهای اجتماعی جامعه

آنچه در پی می‌آید بحثی از شهید هدی صابر است که در تاریخ ۲۵ دی ماه  ۸۸ ارائه شده است. شهید صابر در این سخنرانی پس از توضیح روش بحث و پایۀ تئوریک و نمونه‌های موفق وحدت نیروها، به ملزومات وحدت نیروها در شرایط وقت جامۀ ایران می‌پردازد. صابر بر آن است که وحدت نیروها مرحله‌ی پایانی سیرهای قوام یافتگی و شاکله بندی و انسجام است؛ در کوتاه مدت، بحث پیوند خوردن نیروها ذهنی است اما ضرورت پیوند خوردن نیروهای سیاسی و اجتماعی متعین است. بخش دوم نشست به پرسش و پاسخ به حاضران تخصیص یافته است. تیترهای داخل متن و عبارات داخل کروشه از شهیدصابر نمی باشد و بعدا به آن اضافه گردیده است.

چهل ‌و ‌دو اکتبر پس از وداع چه

چهل ‌و ‌دو اکتبر پس از وداع چه: فلسفه در انداختن، بی«‌فلسفیدن» هدی صابر منبع: نشریه‌ی چشم‌انداز ایران ـ شماره‌ی ۵۸ ـ آبان و آذر ۱۳۸۸ دریافت فایل اصلی مقاله (pdf) کمتر از چهاردهه با همه بضاعت و قد و قامت وَجدانه زیستن، با آرمان هم آغوشیدن، از این کوه و آن جنگل در پی مفربودن، نیارامیدن و آب خوش ننوشیدن، شب‌زنده‌داشتن، خواب جواب‌کردن، موسیقیا در دل و سرود بر لب زَمزمیدن، رمز و راز با داس ماه و طلایه شید در میان نهادن، با شاخ و برگ درختان گشن سخن گشودن، در مسیر رهایی نوع بشر و به قصد آینده‌داری دختر بچگان و پسرکان با همه هستی رزمیدن، در قدرت اطراق نکردن و در مقام و موضع چادر نزدن، …

چهل ‌و ‌دو اکتبر پس از وداع چه ادامه مطلب

دیروز و امروز جنبش دانشجویی

«آنچه در پی می‌آید گزارشی است از سخنرانی شهید هدی صابر در سالگرد روز دانشجو (۱۶ آذر) در دانشگاه تهران. در این سخنرانی شهید هدی صابر، با بررسی ادوار گوناگون تاریخی در جنبش دانشجویی از آغاز شکل‌گیری‌اش در ایران، به بررسی نقش این جنبش در فضای سیاسی جامعه و کشور در ادوار گوناگون پرداخته است. گرچه این گزارش اجمالی و کوتاه است، اما بازخوانی ادوار تاریخی جنبش دانشجویی در آستانه‌ی بازگشایی دانشگاه‌ها در مهرماه خالی از فایده نیست» .

دیروز، امروز و فردای جنبش دانشجویی

صابر: دانشجویان از وزن واقعی خود فاصله گرفته‌اند منبع: خبرگزاری ایسنا ـ پنجشنبه ۱۵ آذر ۱۳۸۶ نشستی با عنوان “دیروز، امروز و فردای جنبش دانشجویی” بعد از ظهر روز چهارشنبه با حضور هدی صابر فعال سیاسی، مهدی غنی روزنامه‌نگار و مهدی امینی‌زاده از فعالان جنبش دانشجویی در دفتر مرکزی جامعه زنان انقلاب اسلامی برگزار شد. *** به گزارش ایسنا هدی صابر از فعالان سیاسی نیز طی سخنانی در این نشست گفت: خداوند عقل کل حاکم بر هستی و معمار آن است؛ بنابراین سنت‌های خدا در چارچوب و شاکله قرار می‌گیرد. یکی از سنن خداوند تجهیز است و هر جریان اجتماعی که در ایران به دنبال تغییر بوده است به رقم مشی‌های مختلف، سیر تجهیز را طی کرده است. در دهه …

دیروز، امروز و فردای جنبش دانشجویی ادامه مطلب

تجربه‌ی اجتماعی مشروطه‌ی ایران

مقارن با سالگرد صدور فرمان مشروطه، مصاحبه‌ی صورت‌گرفته با شهید هدی صابر توسط نشریه‌ی آیین بازنشر می‌گردد. در مقدمه‌ی این مصاحبه می خوانیم: «مشروطه در صد و یک سالی که گذشت به بسیاری از ابهامات و سوالات پاسخ داد، اما کماکان سوالان بی‌پاسخ این واقعه‌ی تاریخی، زمینه‌ی تحقیق محققین و پژوهشگرانی است که این برهه از تاریخ را مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهند. هدی صابر از جمله پژوهشگرانی است که تاریخ نهضت مشروطه و جنبش‌های معاصر ایران را به دقت و حوصله مورد بازبینی قرار داده است. از این رو برخی از پرسش‌های پیرامون مشروطه را با او در میان می‌گذاریم تا از این رهگذر بدانیم آیا مشروطه نیاز مردم ایران بود؟ آیا این نیاز در جامعه‌ی وقت عمق پیدا کرد؟ پیشروان نهضت در این باره نقشی ایفا کردند؟ و … به موجب پاسخ به این سوالات، صابر فرازهای مهمی از این نهضت را مرور کرد تا بتواند پاسخی جامع ارائه دهد. او در پایان نیز نتایج این بحث را در جنبش اصلاحات به کار بست و نشان داد که بسیاری از اتفاقات جنبش اصلاحی در سال ۱۳۷۶ مشابه جنبش مشروطه در سال ۱۲۸۵ است».

میزگرد آزادی بیان (برای دانشجویان بازداشت‌شده امیرکبیر)

منبع: خبرگزاری ایسنا ـ دوشنبه ۲۹ مرداد ۱۳۸۶ میزگرد «آزادی بیان» با حضور جمعی از حقوقدانان و فعالان سیاسی، خانواده‌ی سه دانشجوی بازداشت‌شده‌ی دانشگاه امیرکبیر و برخی اعضای شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت (طیف علامه) در محل کانون مدافعان حقوق بشر برگزار شد.به گزارش خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در ابتدای این نشست، مادر احسان منصوری (دانشجوی بازداشت‌شده‌ی دانشگاه امیرکبیر) با ابراز نگرانی از وضعیت فرزندش ابراز عقیده کرد: متاسفانه به جای رسیدگی به وضعیت فرزندان ما در کمیته‌ی انضباطی دانشگاه با دامن زدن به این قضیه عنوان شد که آن‌ها مرتکب جرم شده‌اند در حالی که خودشان نوشتن مطالب توهین‌آمیز در نشریات را انکار و این اقدام را محکوم کرده‌اند. مادر احسان منصوری با اشاره به دیدارهای خانواده‌ی …

میزگرد آزادی بیان (برای دانشجویان بازداشت‌شده امیرکبیر) ادامه مطلب

دانشگاه و چشم‌انداز آینده

 بعد از ظهر روز یکشنبه نشستی با عنوان «دانشگاه و چشم‌انداز آینده» از سوی شاخه دانشجویی جبهه مشارکت ایران اسلامی برگزار شد. در این مراسم که برخی فعالان سیاسی و دانشجویی از جمله اعضای شورای مرکزی جبهه‌ مشارکت ایران اسلامی، دفتر تحکیم وحدت(طیف علامه)، روزنامه‌نگاران و فعلان رسانه‌یی اصلاح‌طلب و برخی از خانواده‌های دانشجویان بازداشت شده حضور داشتند؛ افردای از جمله مصطفی تاج‌زاده، غلامعباس توسلی، هدی صابر، عباس عبدی، عبدالله رمضان‌زاده، علی‌اکبر موسوی خوئینی، فاطمه راکعی، سعید حجاریان، علی شکوری‌راد و … سخنرانی کردند و به ابراز عقاید خود پرداختند.

هویت فرار

این مقاله متن پردازش‌یافته و کامل شده بحثی است که در میان اعضای انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شهرکرد به تاریخ ۶ ‌آذر ۱۳۸۵ ارائه شده است. پیشنهاد طرح موضوع “هویت انجمن‌های اسلامی” ازسوی انجمن اسلامی دانشگاه شهرکرد مطرح شده بود. با توجه به در پیش بودن ۱۶ آذر، روز دانشجو، مطالعه‌ این مقاله برای دانشجویان خالی از فایده نیست. شهید صابر در این سخنرانی کوشیده تا ضمن بررسی سیر تاریخی جنبش دانشجویی با تاکید بر انجمن‌های اسلامی، تبیینی از سیر تطور هویت در انجمن‌های اسلامی دانشجویان به دست دهد. 

ناسیونالیسم اقتصادی و نسبت آن با منافع ملی

همایشی با عنوان «بررسی ناسیونالیسم اقتصادی و نسبت آن با منافع ملی اقتصادی در دوران کنونی» با حضور عزت‌الله سحابی، سعید شیرکوند و هدی صابر، ازسوی جامعه‌ی زنان انقلاب اسلامی برگزار شد. هدی صابر با اشاره به مدل دکتر مصدق برمبنای چند عنصر هویت ملی، اندیشیدن به بعد بین‌المللی، برنامه، مزیت‌شناسی و میدان‌شناسی، افزود: می‌شود بر اساس این عناصر یک مدل اقتصاد ملی تهیه کرد که حاوی ملزومات مشخص است که در وهله‌ی اول، باید یک وجه سیاسی داشته باشد؛ بخصوص کشور ما که دارای تنوع قومی زیاد است و اقوام را در اقتصاد ملی می‌توان مشارکت داد.  او با بیان این‌که وجه دوم این مدل وجه بین‌المللی است، گفت: نمی‌شود در این دوره از جهان تنفس بین‌المللی نداشت. در این شرایط از جهان همه باید عضو وتو شوند و اگر ما بخواهیم عضو شویم، دولت نباید در اقتصاد نقش این‌چنینی داشته باشد، نظام آزاد قیمت‌ها را خواهیم داشت، شرایط رقابت و…

اسکرول به بالا